Microbiologie in hapklare porties
Het vaginale microbioom verkennen
Wat zeggen de microscopische organismen die op je lichaam leven over jou? Hoe weerspiegelen ze jouw unieke persoonlijke geschiedenis, levensfase en keuzes? En hoe kunnen deze microben je gezondheid beïnvloeden of weerspiegelen?
Onlangs publiceerden onderzoekers van de Universiteit van Antwerpen in België een studie om precies die vragen te beantwoorden, waarbij ze zich specifiek richtten op de micro-organismen die in de vagina leven.
Wat is het vaginale microbioom?
Elk lichaamsoppervlak wemelt van het leven. Veel verschillende soorten micro-organismen bedekken elke centimeter en spleet van ons lichaam, van binnen en van buiten. Deze verzameling micro-organismen op het lichaam van een groter organisme staat bekend als het microbioom, en we hebben er allemaal een. Niet alleen dat, maar elk van onze microbiomen is zo uniek als een vingerafdruk. Niemand heeft precies dezelfde set organismen in zijn microbioom als jij.
Verschillende delen van het lichaam herbergen ook verschillende soorten microben in verschillende combinaties. Je neus herbergt waarschijnlijk een heel andere set organismen dan de onderkant van je grote teen. De onderzoekers van dit recente onderzoek wilden het microbioom van de vagina beter begrijpen, welke soorten micro-organismen erin leven, hoe de samenstelling van het microbioom verschilt tussen mensen en hoe kenmerken in het vaginale microbioom verband kunnen houden met iemands levensstijl en persoonlijke geschiedenis.
De bevindingen toonden aan dat de samenstelling van het vaginale microbioom samenhangt met verschillende factoren zoals leeftijd, bevalling, partnerstatus, dieet en meer.
Een ambitieuze wetenschappelijke burgerstudie
Deze burgerwetenschappelijke studie steunde op monsterbijdragen van het grote publiek en kreeg de naam Isala-studie, ter ere van Dr. Isala Van Diest, de eerste vrouwelijke arts in België. De meeste deelnemers kwamen uit het noorden van België en kregen zelfafnamesetjes waarmee ze thuis vaginale monsters konden nemen. Deze studie was met 3.345 deelnemers relatief groot in vergelijking met de meeste eerdere vaginale microbiome studies.
Nadat de onderzoekers de monsters hadden verkregen, identificeerden ze verschillende soorten bacteriën in elk monster door de 16S rRNA-genen, die in alle bacteriën aanwezig zijn, te amplificeren en te sequencen. Om zeker te zijn van hun resultaten, sequencete ze de monsters ook met behulp van een andere techniek die bekend staat als shotgun metagenome sequencing, die de volledige genetische sequentie van elk gen in elk organisme aanwezig in elk monster geeft.
Patronen vinden in vaginale microbioom monsters
Eerdere studies naar het vaginale microbioom hadden het vaginale microbioom onderverdeeld in afzonderlijke categorieën, Community State Types (CST’s) genaamd, gebaseerd op welke soorten bacteriën dominant waren. In dit onderzoek werd echter geconstateerd dat deze microbiome-monsters beter begrepen konden worden als vallend langs een spectrum in plaats van netjes in afzonderlijke categorieën.
Bacteriën van het geslacht Lactobacillus staan al tientallen jaren bekend als de dominante categorie micro-organismen in het vaginale microbioom. De resultaten van dit onderzoek kwamen overeen met deze eerdere bevinding en toonden aan dat bacteriën van het geslacht Lactobacillus dominant waren in 78% van de monsters. Het is bekend dat de dominantie van bacteriën in het geslacht Lactobacillus duidt op of geassocieerd wordt met een goede vaginale gezondheid.
De onderzoekers die dit onderzoek uitvoerden, ontdekten echter dat de specifieke soorten binnen het Lactobacillus geslacht de neiging hadden om samen te gaan met andere bacteriesoorten, wat betekent dat verschillende soorten Lactobacillus de neiging hadden om meer of minder vaak samen met andere bacteriesoorten gezien te worden dan met andere. De onderzoekers noemden de groepen bacteriën die de neiging hadden om met elkaar samen te gaan “modules”. Ze beweren dat deze modules een betere manier zijn om de verschillen in het microbioom te beschrijven dan ze in afzonderlijke categorieën onder te brengen.
De onderzoekers merkten bijvoorbeeld op dat in monsters waar de bacteriesoort Lactobacillus crispatus de dominante soort was, de soorten Lactobacillus jensenii en Limosilactobacillus vaker aanwezig waren. Ze noemden dit de L. crispatus module. Daarnaast zagen ze in monsters waar Prevotella aanwezig was een hogere overvloed van meer dan een dozijn andere soorten en noemden dit de Prevotella-module.
Het vaginale microbioom weerspiegelt levensstijl en persoonlijke geschiedenis
Naast vaginale microbioom monsters vroeg het Isala-onderzoek deelnemers om informatie over hun levensstijl en persoonlijke geschiedenis, waaronder hun leeftijd, partnerstatus, of ze kinderen hadden gehad of zwanger waren geweest, menstruatiecyclusfase, seksuele activiteit, dieet, middelengebruik en meer.
Een opvallende trend die de onderzoekers opmerkten was dat de deelnemers aan het onderzoek die de L. crispatus module in hun microbioom hadden, minder negatieve vaginale symptomen hadden en hogere oestrogeenspiegels, een marker van vaginale gezondheid en jongere leeftijd. Deze module kwam ook vaker voor bij deelnemers die een partner hadden met een vrouw.
Aan de andere kant hadden vrouwen die bevallen waren van kinderen de neiging om lagere hoeveelheden van de L. crispatus modulebacteriën te hebben, evenals een toename van soorten bacteriën waarvan bekend is dat ze veel voorkomen in het darmmicrobioom van baby’s. De onderzoekers zagen ook hogere frequenties van de L. crispatus modulebacteriën.
De onderzoekers zagen ook hogere frequenties van de Prevotella-module bij proefpersonen die onlangs geslachtsgemeenschap hadden gehad, in de menopauze zaten of in de folliculaire fase van hun menstruatiecyclus waren.
Meer wat gedaan moet worden
Deze waardevolle inzichten in het vaginale microbioom zijn nog maar het begin van de voordelen van deze studie. De gegevens die deze onderzoekers verzamelden zullen beschikbaar zijn voor vergelijking en verdere analyse door toekomstige studies van het vaginale microbioom.
De Isala-studie die in dit artikel wordt beschreven, heeft tekortkomingen die verhinderen dat de resultaten de diversiteit van het vaginale microbioom van de mens volledig weerspiegelen. De deelnemers die hun monsters bijdroegen waren allemaal vrijwilligers, en het is mogelijk dat degenen die zich vrijwillig hebben aangemeld een grotere kans hadden om in goede gezondheid te verkeren. De deelnemers moesten ook Nederlands spreken en waren inwoners van België, wat de diversiteit van de resultaten ook beperkt.
Er wordt echter al gewerkt om enkele van deze beperkingen aan te pakken. In de aanloop naar deze publicatie zijn de onderzoekers achter de Isala-studie open geweest over hun inspanningen tegenover de onderzoeksgemeenschap. Dit heeft soortgelijke onderzoeken aangemoedigd in gemeenschappen over de hele wereld, die zichzelf gezamenlijk de Isala Sisterhood noemen. Deze recentere onderzoeken zijn gestart op verschillende continenten in afgelegen gebieden en gebieden met lage inkomens, die nog niet eerder vertegenwoordigd waren in vaginaal microbioomonderzoek. Deze extra inspanningen zijn opgezet in Nigeria, Kameroen, Oeganda, Peru, Zwitserland en meer, en hebben steun gekregen van het oorspronkelijke Isala-onderzoek.
Er moet nog meer onderzoek worden gedaan om de verbanden die in dit onderzoek zijn gevonden te begrijpen. Hoewel deze onderzoekers modules van bacteriesoorten identificeerden die samenwerkten, wordt nog steeds niet begrepen waarom deze bacteriën de neiging hebben om samen aanwezig te zijn of waarom ze gecorreleerd zijn met de levensstijl en persoonlijke factoren van de deelnemers. Er is aanvullend onderzoek nodig om te begrijpen waarom deze associaties voorkomen en hoe ze kunnen worden gebruikt om de gezondheid van mensen te ondersteunen.
Link to the original post: Lebeer, S., Ahannach, S., Gehrmann, T. et al. A citizen-science-enabled catalogue of the vaginal microbiome and associated factors. Nat Microbiol 8, 2183–2195 (2023). https://doi.org/10.1038/s41564-023-01500-0
Featured image: Bing Image Creator
Vertaald door: Liang Hobma
micro-bites.org 