Microbiologie in hapklare porties
De rol van bacteriën bij tandvleesaandoeningen: Een blik op het verleden en het heden
Microben zijn overal in ons lichaam aanwezig, ook in de mond. Deze kleine wezens kunnen zowel schadelijk als nuttig voor ons zijn. De schadelijke microben kunnen schade aan het tandvlees veroorzaken en leiden tot parodontale aandoeningen. In dit artikel proberen we de etiologie van deze ziekten te begrijpen. Etiologie betekent hoe deze microben de ziekte veroorzaken of schade toebrengen aan het tandvlees. De bacteriën in onze mond vormen een laagje op het tandvlees en de tanden, dit is een bacteriële biofilm die plaque wordt genoemd. Deze tandplak kan een van de factoren zijn en daarom moeten we twee keer per dag poetsen!
Deze micro-organismen hebben virulentiefactoren – de gereedschappen of wapens die ziekten in het lichaam kunnen veroorzaken. Deze “wapens” helpen hen om zich aan cellen te hechten, weefsels te beschadigen, het immuunsysteem te omzeilen of voedingsstoffen uit het lichaam te stelen. Er zijn twee belangrijke bacteriën die we gaan bekijken: de ene is de zwart gepigmenteerde anaëroob en de andere is de Aggregatibacter actinomycetemcomitans.
a) Zwart gepigmenteerde anaeroben zijn bacteriën die zonder zuurstof overleven en vaak worden aangetroffen in diepe tandvleeszakken. Deze bacteriën produceren een donker pigment en geven schadelijke chemicaliën af die de weefsels en botten die de tanden ondersteunen afbreken. Terwijl ze groeien, veroorzaken ze ontstekingen in het tandvlees, wat leidt tot symptomen zoals zwelling, bloeding en slechte adem. Na verloop van tijd verzwakt de schade het tandvlees en de botten, waardoor de tanden gemakkelijker los komen te zitten of uitvallen. Omdat ze goed gedijen op zuurstofarme plaatsen, zoals diep in het tandvlees, spelen ze een belangrijke rol bij het veroorzaken van tandvleesaandoeningen.
b) Aggregatibacter actinomycetemcomitans tast het tandvlees aan door gifstoffen te produceren die het tandvleesweefsel en het bot direct beschadigen. Deze gifstoffen leiden tot ontsteking en vernietiging van het weefsel dat de tanden ondersteunt, wat symptomen veroorzaakt als zwelling van het tandvlees, bloeding en uiteindelijk beweeglijkheid van de tanden. Deze bacterie is bijzonder agressief en kan bijdragen aan een ernstigere vorm van parodontitis. Ze gedijen goed in zuurstofarme omgevingen, zoals diepe tandvleeszakken, en dragen bij aan tandvleesaandoeningen door een schadelijke omgeving te creëren die hun groei ondersteunt.
Opsporing van parodontale aandoeningen
Parodontale aandoeningen worden opgespoord door een combinatie van tandheelkundige onderzoeken en diagnostische tests. Tandartsen of parodontologen controleren op tekenen van tandvleesontsteking, bloeding en pocketvorming tussen de tanden en het tandvlees. Ze gebruiken een sonde om de diepte van deze pockets te meten. Diepere pockets duiden op een ernstigere aandoening. Er worden ook röntgenfoto’s gebruikt om te controleren op botverlies rond de tanden. In sommige gevallen worden bacteriële monsters van de tandvleeszakken getest om specifieke ziekteverwekkers te identificeren. Regelmatige bezoeken aan de tandarts zijn de sleutel tot vroegtijdige ontdekking. Regelmatig poetsen en flossen helpt tandplak, het kleverige laagje bacteriën op uw tanden, te verwijderen. Het gebruik van een antibacterieel mondwater kan ook schadelijke bacteriën doden. Regelmatige tandartsbezoeken zijn ook belangrijk, omdat tandartsen moeilijk bereikbare plekken kunnen schoonmaken en tips kunnen geven om je mond gezond te houden. Als u tandvleesproblemen hebt, begint de behandeling vaak met een dieptereiniging, scaling en rootplaning genaamd, waarbij tandartsen tandplak en tandsteen onder de tandvleesrand verwijderen. In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om schade aan het tandvlees en bot te herstellen. Het is ook belangrijk om andere gezondheidsproblemen, zoals diabetes, die van invloed kunnen zijn op de gezondheid van het tandvlees, onder controle te houden. Regelmatige follow-ups bij uw tandarts helpen om de ziekte onder controle te houden en een goede mondgezondheid te behouden.
Belangrijkste bacteriën die parodontale aandoeningen veroorzaken
Parodontologisch onderzoek heeft de belangrijkste bacteriële taxa geïdentificeerd die in verband worden gebracht met een vergevorderde vernietiging van parodontale weefsels, waaronder A. actinomycetemcomitans, C. rectus, P. gingivalis, P. intermedia, T. forsythia en T. denticola. Deze bacteriën dragen bij aan parodontale aandoeningen door zich in het tandvleesweefsel te nestelen, biofilms te vormen en de immuunrespons van de gastheer op gang te brengen. P. gingivalis, T. forsythia en T. denticola geven virulentiefactoren af, zoals proteasen en toxinen, die bindweefsel en bot afbreken. A. actinomycetemcomitans produceert leukotoxinen, die witte bloedcellen doden en de immuunrespons verzwakken. C. rectus en P. intermedia produceren ontstekingsmediatoren die weefselschade verergeren. De resulterende ontsteking leidt tot terugtrekkend tandvlees, botresorptie en tandverlies, waardoor een vicieuze cirkel van weefselvernietiging ontstaat.
Aanvankelijk waren anaerobe kweektechnieken de standaard voor het detecteren van deze pathogenen, maar op DNA gebaseerde methoden, zoals PCR, hebben deze vervangen. Microbiële testen helpen clinici bij het selecteren van antimicrobiële behandelingen voor gevorderde parodontitis. Echter, variabiliteit in testprestaties en een bredere focus op algehele verschuivingen in het microbioom in plaats van individuele soorten kan nauwkeurigere klinische informatie opleveren. Parodontitis is een door infectie veroorzaakte ontstekingsziekte, waarbij microbiële en gastheerfactoren een onderling samenhangende rol spelen. Onderzoekers hebben onderzocht hoe ze microbiële en gastheerbiomarkers kunnen combineren om de diagnose en behandeling beter te kunnen volgen. Verschuivingen in bacteriële belasting, ontsteking en weefselvernietiging volgen elkaar op, wat suggereert dat zowel microbiële als gastheermarkers samen moeten worden geëvalueerd voor een nauwkeurige diagnose. Studies hebben aangetoond dat het cumulatieve gebruik van biomarkers de diagnostische nauwkeurigheid verbetert, maar verdere validatie in diverse populaties is nodig.
De rol van antibiotica tegen parodontitis
Systemische antimicrobiële middelen, met name Metronidazol en Amoxicilline, zijn gebruikt als aanvullende behandelingen voor parodontitis. Antibiotica helpen bij de behandeling van parodontitis door het doden of stoppen van de groei van schadelijke bacteriën die tandvleesontstekingen veroorzaken. Wanneer bacteriën in het tandvlees uit de hand lopen, veroorzaken ze ontstekingen, pijn en weefselschade. Antibiotica verminderen het aantal van deze bacteriën, waardoor het lichaam kan genezen. Ze worden vaak gebruikt in combinatie met andere behandelingen, zoals dieptereiniging, om infecties onder controle te houden. Antibiotica alleen zijn echter niet genoeg – ze werken het beste in combinatie met goede tandheelkundige zorg en een goede mondhygiëne. Deze medicijnen richten zich op specifieke bacteriën zoals A. actinomycetemcomitans en anaeroben die in verdiepte parodontale pockets voorkomen. Hoewel aanvullende antibiotica de klinische resultaten verbeteren, vooral in ernstige gevallen, heeft bezorgdheid over antibioticaresistentie geleid tot aanbevelingen tegen routinematig gebruik zonder microbiële tests. Alternatieve opties, zoals azitromycine voor patiënten die allergisch zijn voor penicilline, worden ook overwogen. Het wijdverbreide gebruik van systemische antibiotica blijft echter controversieel vanwege de kans op resistentie en het gebruik ervan wordt alleen aanbevolen in specifieke gevallen.
Link to the original post: Belibasakis GN, Belstrøm D, Eick S, Gursoy UK, Johansson A, Könönen E. Periodontal microbiology and microbial etiology of periodontal diseases: Historical concepts and contemporary perspectives. Periodontol 2000. 2023 Jan 20. doi: https://doi.org/10.1111/prd.12473
Featured image: adapted from Vecteezy (Brushing Vectors by Vecteezy)
Vertaald door: Liang Hobma
micro-bites.org 